LỊCH SỬ HÌNH THÀNH

Trải qua các thời kỳ, xã Hà Sơn ngày nay được gọi bằng những tên khác nhau với những thay đổi về đơn vị hành chính. Dưới thời Bắc thuộc, nhà Hán đặt vùng đất này thuộc huyện Tư Phố, quận Cửu Chân; thời nhà Tùy - Đường, tên huyện được đổi thành Nhất Nam, quận Ái Châu (589-758); thời Lý - Trần, Hà Sơn thuộc huyện Vĩnh Ninh, Trấn Thanh Hoa; thời Tây Sơn, huyện Vĩnh Ninh đổi tên là Vĩnh Lộc. Từ năm Minh Mệnh thứ 21, Hà Sơn thuộc tổng Hoàng Xá, huyện Vĩnh Lộc, phủ Quảng Hóa. Theo sách Đại Nam nhất thống chí, Quốc sử quán triều Nguyễn viết trước năm 1875, địa bàn Hà Sơn ngày nay thuộc xã Kim Sơn, tổng Hoàng Xá được đổi tên thành tổng Thanh Xá. Đời vua Bảo Đại thứ 13 (1939), tổng Thanh Xá cắt về huyện Tống Sơn, phủ Hà Trung. Sau cách mạng tháng Tám năm 1945, tổng Thanh Xá được đổi tên thành xã Lĩnh Tráng. Xã Lĩnh Tráng gồm 7 thôn Vĩnh An, Trí Thủy, Tứ Mỹ, Ngọc Tử, Tiên Hòa, Thanh Xá, Bái Thôn. Năm 1954 miền Bắc được giải phóng, xã Lĩnh Tráng được chia thành hai xã là Hà Sơn và Hà Lĩnh. Xã Hà Sơn gồm có sáu thôn là: Vĩnh An, Chí Phúc, Tứ Quý, Ngọc Sơn, Chí Cường, Ngọc Tiến.

Từ năm 1961 đến 1965, thực hiện chủ trương chính sách định canh, định cư của Đảng và Nhà nước. Một số hộ dân của xã Hoằng Giang, huyện Hoằng Hóa; làng Cẩm Chướng, xã Định Công, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa đã di cư sang địa phận xã Hà Sơn, huyện Hà Trung để định canh, định cư, phát triển kinh tế. Từ đó xã Hà Sơn đã có thêm 3 làng mới ra đời và được đặt với các tên: Thôn Giang Sơn, thôn Hà Hợp, thôn Cẩm Sơn, mỗi tên thôn đều tượng trưng cho mỗi địa phương. Thôn Giang Sơn, nơi đi (xã Hoàng Giang), nơi đến (xã Hà Sơn); thôn Hà Hợp, nơi đi (thôn Hợp Đồng), nơi đến (xã Hà Sơn); thôn Cẩm Sơn, nơi đi (thôn Cẩm Chướng), nơi đến (xã Hà Sơn).  

Năm 1988, do số dân trong thôn ngày càng đông ở trên một địa hình khá dài và rộng nên đã đề nghị cấp trên ra quyết định tách thôn Giang Sơn thành hai thôn Giang Sơn 9 và Giang Sơn 10 (Vừa mang ý nghĩa tên gốc khi còn chung một thôn, vừa mang ý nghĩa là thôn thứ 9 và thôn thứ 10 của xã), từ đó Hà Sơn được nâng lên thành 10 thôn gồm: Vĩnh An, Hà Hợp, Cẩm Sơn, Chí Cường, Chí Phúc, Tứ Quý, Ngọc Tiến, Ngọc Sơn, Giang Sơn 9, Giang Sơn 10.

Năm 2018, thực hiện Quyết định số 3110/QĐ-UBND ngày 17/8/2018 của Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa về việc sáp nhập, đổi tên thôn. Hà Sơn đã thay đổi từ 10 thôn xuống còn 8 thôn gồm: Vĩnh An, Hà Hợp, Cẩm Cường (Được sáp nhập từ 2 thôn Cẩm Sơn và Chí Cường), Chí Phúc, Quý Tiến (Được sáp nhập từ 2 thôn Tứ Quý và Ngọc Tiến), Ngọc Sơn, Giang Sơn 9, Giang Sơn 10.